کسب درآمد ، کاریابی
استخدام ، کاریابی ، کسب درآمد خانگی و اینترنتیکسب درآمد ، کاریابی
استخدام ، کاریابی ، کسب درآمد خانگی و اینترنتیجواهر و سنگ قیمتی
جواهر همیشه جلوه خیره کننده ای برای بشر داشته است.
هزاران سال است که جواهر برای زینت بکار رفته و به عنوان طلسم برای جلوگیری ازبیماریها وآسیب شیطان استفاده شده است.
بعنوان مثال ، سنگ آکوامرین را سنگ طوفان شکن مینامیدند و دریا نوردان آنرا همیشه باخود داشتند تا از آسیب طوفان در امان باشند .
یا سنگ آمیتیست را بعنوان سنگ طلسم و باظل السحر با خودهمراه میداشتند .
روزگاری عقیده مردم بر این بود که بعضی از جواهرات قدرت پیشگوییکردن برای صاحبخود را دارند.وعده ای هم بر این عقیده بودند که نوعی از جواهرات قادرند جرم یا بی گناهیکسی را ثابت کنند.در زمانهای بسیار پیش جواهرات را فقط از روی رنگشانتشخیص میدادند و به تمام سنگهای گرانبهایی که قرمز رنگ بود نام (یاقوت) نهاده بودند.
و همه سنگهایسبز رانیز (زمرد) می نامیدند و سنگهای آبی را (یاقوت کبود) می گفتند.بعدها کشف شد کهبرخی از جواهرات از برخیدیگر سخت تر ودارای مقاومت بیشتری هستند.
برای مثال امروزه الماس گرانبها ترین جواهر محسوب می شود چون نه تنها زیباست بلکهسخت ترین آنها نیز میباشد.
تمام جواهرات را سنگهای گرانبها می نامند.ولی اگر دقیقتر بنگریم می بینیم کلمه گرانبها فقطبرای چهار نوع سنگ بکار می رود.یعنی :الماس -یاقوت- زمرد ویاقوت کبود اما سایرجواهرات (سنگهای نیمه قیمتی ) هستند.
مانند: اپال- لعل کبود - تپاز .
بیشتر سنگهای گرانها ونیمه گرانبها با یکدیگر بستگی نزدیکی دارند.گرانبها ترین سنگهاالماس است ودارای ساده ترین ترکیب است.یعنی فقط از کربن خالص درست شده است.
یاقوت سرخ و یا قوت کبود از انو اع سنگ سنباده به شمار می رو ند .قرمزی رنگ یا قوتبرا ی آن است که درسنگ سنباده کمی آهن وجود دارد.وجود اکسیدهای مختلف در یاقوت کبود آنرا به رنگ آبیدرخشان ویا آبی مخملی در می آورد.بسیاری از جواهرات زیبا از ترکیبات ماده ای به نام سیلیکات می باشند.
تپاز و تورمالین جزء گروه (سیلیکاتها ) می باشند. نارسنگ ویشم سبز نیز سیلیکات هستند.
بعضی از جواهرات کم ارزشتر به دسته کوارتز تعلق دارند که سیلیس خالص می باشند مانند :
لعل کبود .
اپال نیز نوعی سیلیس است که دارای پنج تا ده درصد آب می باشد.
ضمنا اپال یکی از چند سنگ جواهریست که می گویند برای صاحب خود بدشانسی وبدبختیمی آورد.
حتی امروزه نیز برخی بخاطر این خرافات از بکار بردن این زینت خودداری می کنند.
امروزه دانشمندان قادر به ساختن سنگهای گرانبهای مصنوعی هستند که شامل الماس.یاقوتوزمرد است .
این جواهرات درست مانند جواهرات اصلی می باشند فقط با این تفاوت که آنها را درآزمایشگاه درست می کنند.
مقالات مشابه جواهرات:
سوهان‌کاری جواهرات و سنگ های قیمتی
تاثیر گوهرها،سنگهای قیمتی و جواهرات
نگاه جدید به سنگ های قیمتی و جواهرات: Jewel action
شیوه خرید و فروش طلا و جواهرات
طلا و جواهرسازی صنایع دستی ایران
آموزش جواهرسازی ، پنج گام جواهرکار شدن
الکتروفرمینگ و آبکاری در جواهرسازی
انواع گوهرها و سنگهای قیمتی
کرندوم
با فرمول Al2O3 در سیستم رمبوئدریک متبلور شده و وزن مخصوص آن 95/3 تا
1/4، دارای سختی 9 و جلای شیشه ای می باشد.این کانی در فارسی به یاکند و در
عربی به یاقوت معروف است.
در ترکیب شیمیایی این کانی آلومینیوم 2/53 %
به همراه ناخالصی هایی مانندTi , Cr ,… دیده می شود. کرندوم بی رنگ و
کاملاً شفاف بوده که غالباً به رنگهای مختلف قرمز – خاکستری – بنفش – سبز –
آبی – قهوه ای و زرد دیده می شود. انواع رنگی و شفاف آن جزء جواهرات قیمتی
محسوب می شوند....
ن (Aquamarine)
2- مورگانیت (Morganite)
3- هلیدور (Heliodor)
4- زمرد سبز (Emerald)
سیستم تبلور: هگزاگونال
فرمول شیمیایی : Be3Al2(Si6O18)
ترکیب شیمیایی: BeO=13.96% Al2O3=18.97% SiO2=67.07%,
ادخال هایCs,Li,Na ,OH Mg, Mn,Fe,Ca,Cr
سختی :5 /7-8
میزان شفافیت : شفاف تا نیمه‌شفاف
چگالی: 92/2-66/2
رنگ : زرد طلایی، زرد مایل به سبز، زرد صورتی، سبز زمردی، سفید و بیرنگ
جلا : شیشه ای - مات
نوع شکستگی : صدفی- نامنظم .بریل در مقابل فشار حساس بوده و به راحتی می شکند. اغلب به صورت بلورهای منشوری است که در جهت قائم مخطط و شیار دار است .
پاراژنز: اورتوز- کوارتز - تورمالین - توپاز- کاسیتریت
ژیزمان: کمیاب ; پگماتیت های آلمان غربی و شرقی ، نروژ، امریکا ، چک واسلواکی ، برزیل و فرانسه
محل پیدایش :چک و اسلواکی
تشابه کانی شناسی: آپاتیت - تورمالین - توپاز
بر اساس رنگ به نامهای مختلفی خوانده می شود، از جمله :
محل تشکیل : بریل در گرانیت ها و پگماتیت های گرانیتی و نیز سنگهای دگرگونی یافت می شود.
کاربرد : نمونه های شفاف آن در جواهر سازی مصرف دارد. همچنین از بریل، بریلیون استخراج می شود. این فلزر که به مقدار زیاد در آلیاژ مس مصرف می شود، باعث افزایش قدرت کشش و مقاومت مس در برابر فرسودگی می گردد.
فقط گونه سبز پر رنگ آن یعنی زمرد ، به عنوان یک سنگ قیمتی رده بندی می‌شود. از روزگار باستان ، ارزش زیادی برای زمرد قائل بودند و امروزه نیز ارزش آن می‌تواند مساوی یا حتی بالاتر از الماس یا یاقوت باشد.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
یاقوت سرخ (Ruby)
یاقوت کبود (Sapphire)
در ترکیب شیمیایی این کانی آلومینیوم 2/53 % به همراه ناخالصی هایی مانندTi , Cr ,… دیده می شود. کرندوم بی رنگ و کاملاً شفاف بوده که غالباً به رنگهای مختلف قرمز – خاکستری – بنفش – سبز – آبی – قهوه ای و زرد دیده می شود. انواع رنگی و شفاف آن جزء جواهرات قیمتی محسوب می شوند. مطابق رنگشان به نامهای مختلف نامیده می شوند:
مانند Ruby (یاقوت) به رنگ قرمز، SAPPHIRE به رنگ .این کانی غالباً به حالت خودشکل بوده و بیشتر اوقات دانه ای شکل و یا کاملاً کمپاکت است و برای سائیدن مورد استفاده قرار می گیرد ولیکن گاهی صفحه ای و یا منشوری با مقاطع شش ضلعی می باشد.
اغلب اوقات کرندوم به ویژه سافیر دارای ذرات خارجی است که با نظم معینی درداخل آن قرار می گیرند به طوری که روی یک تیغه شش گوش آن،این مواد به شکل ستاره های 6 گوش دیده می شوند.
درجه ذوب کرندوم خالص حدود 2050 درجه است. اسیدها روی آن اثری ندارند ولی پس از ذوب قلیائی بوسیله بی سولفات پتاس در اسیدها حل می شود. در پرل بوراکس به سختی ولی کاملا ًحل خواهد شد.
---------------------------------------------------------------------------------
پیروپ (Pyrope)
آلماندن (Almandine)
اسپسارتین (Spessartin)
گروسولر گارنت (Grossuler Garnet)
آندرادیت (Andradite)
سیستم تبلور: کوبیک
سختی : 5 /7-5/6
وزن مخصوص: 2/4-5/3
ضریب شکست:1.81-1.746
میزان شفافیت : شفاف تا نیمه شفاف
رنگ : رنگ آنها با ترکیب شیمیایی تغییر می کند و به رنگهای قرمز روشن تا تیره( پیروپ)، سرخ تا قرمز تیره متمایل به سیاه( آلماندن)، زرد متمایل به قهوه ای (اسپسارتین)، بیرنگ و سبز(گروسولر) و... دیده می شود
جلا: شیشه ای گاهی چرب یا صمغی
در فارسی به آن بیجاده، لعل سوخته نیز می‌گویند. ابتدا آن را از انواع یاقوت می‌دانستند و پیش از کشف لعل قیمت بسیار بالایی داشته است. معمولاً هر چه اندازه‌ی بلورهای گارنت بیشتر شود، از شفافیت آن کاسته می‌شود
A3B2(SiO4)3 فرمول شیمیایی: ترکیب شیمیایی گارنتها با فرمول ساختمان کلی A3B2(SiO4)3 بیان می‌شود. در این فرمول موضع A با کاتیونهای Ca وMg ، Fe+2 یا Mn+2 و موضع B با کاتیونهای Fe+3 ، Cr+3 اشغال می‌شود.
در ترکیب آن معمولا مقداری Ca و Fe+2 وجود دارد. رنگ آن از قرمز تیره تا تقریبا سیاه تغییر میکند. اغلب شفاف است و به همین خاطر در جواهر سازی مصرف می‌شود. نام آن از یک واژه یونانی به معنی آتش‌سان گرفته شده است. رودولیت نامی است که به گارنت ارغوانی یا قرمز مایل به صورتی روشن داده شده و ترکیب آن با دو بخش پیروپ و یک بخش آلماندین مطابقت دارد.
محل تشکیل : گارنت یکی از کانیهای مهم و با گسترش وسیع است که به مقدار فراوان در بعضی از سنگهای دگرگونی و به صورت سازه فرعی در بعضی از سنگهای آذرین یافت می‌شود. این کانی بیش از همه درشتیهای میکادار ، شیستهای هورنبلند دار و گناسیها مشاهده می‌شود به همین خاطر بارها به عنوان کانی شاخص دگرگونی به کار برده شده است.
پیدایش در ایران :در شیستهای میکادار منطقه خلج مشهد ، آلماندین همراه با استارولیت یافت می‌شود. در شیستهای میکادار جاده بین همدان و ملایر )زمان اباد همدان) آلماندین با آندالوزیت همراه است. در منطقه کوه گبری رفسنجان بلورهای گارنت معمولا از نوع آندرادیت و گروسولاریت هستند. برخی بلورهای سبز رنگ حاوی 1.5 درصد کروم اند و بنابراین از نوع رمانتویید هستند که برای تزیین استفاده می شوند. در کرندونیت کوه اهر - زنجان ، گارنت همراه با کرندوم دیده می‌شود. گارنتهای نوع گروسولار در سنگی که یکسره از این کانی تشکیل شده است. در ناحیه زند - اهر و معدن آهن سمنان و ناحیه علیای دره مرادبیگ یافت شده‌اند همچنین در اسکارنهای ورقه ورقه تنگ حنا درنیریز فارس وکوه گنبد رفسنجان یافت می شوند
کاربرد : نمونه های شفاف آن در جواهر سازی مصرف دارد. همچنین گارنت ها به عنوان ساینده در کاغذ سمباده مصرف دارند.به عنوان ساینده در بتن های ضد سایش جهت پرداخت لوازم الکتریکی ،برای تولید سنباده ، تولید وسایل فیلتری ودر نوع مرغوبتربه عنوان سنگ نیمه جواهری استفاده می شود.
وجوه مشخصه :گارنتها معمولا از بلورهای مکعبی مشخص ، سختی و رنگ شناخته می‌شوند. بطور کلی چگالی ، ضریب شکست در تشخیص اعضای این گروه بسیار موثر است. به استثنای اوارویت که در برابر فوتک تقریبا گدازناپذیر است. سایر گارنتها در درجه 3 الی 3.5 (از مقیاس گدازپذیری) گداخته می‌شوند. گارنتهای آهندار یعنی آلماندین و آندرادیت در مقابل شعله فوتک گداخته می‌شوند و گلوله‌های مغناطیسی تولید می‌کنند. مخلوط اسپسارتین و کربنات سدیم ، چنانچه روی ذغال تا حد گداخت گرم شوند مهره‌ای به رنگ سبز مایل به آبی (تشخیص منگنز) پدید می‌آورند. اوارویت همراه با فسفات مهره سبز رنگی (تشخیص کروم) تولید میکند.
تاریخچه گارنت:محدوده وسیع ترکیب شیمیایی گارنتها که وسیعتر از هر کانی گوهری دیگر است به صورت تنوع و دیگر خواص فیزیکی در گونه‌های مختلف آن بروز میکند. از زمان مسیح تا کنون گارنتی که به عنوان گوهر استفاده می‌شود، به رنگ سرخ تیره بوده و بنابراین به باور بسیار تنها رنگ کانی همین رنگ است. در حالی که گارنت به تمام رنگها مجزی آبی یافت می‌شود. پیروپ و آلماندین و محلول جامدهای بین آنها به رنگ سرخ و بنفش با سایه‌های گوناگون یافت می‌شوند. از این گارنتها در روزگار باستان به عنوان گوهر استفاده می‌شد.گروسولار می‌تواند به رنگ سرخ نیز باشد، اما بیشتر به رنگ زرد نارنجی تا قهوه‌ای مایل به نارنجی است که به عنوان گوهر استفاده زیادی دارد. اخیرا گونه‌ای گارنت شفاف به رنگ سر زمردی به نام تساووریت در پارک تساووکنیا یافت شده است. گونه توده ای سبز یشمی گروسولار آفریقای جنوبی به عنوان جانشین یشم استفاده می‌شود. آندرادیت می‌تواند به رنگ سبز مایل به زرد تا سیاه باشد، اما گونه شفاف سبز آن یعنی امانتویند اهمیت گوهری دارد. اسپسارتین گوهری کمیاب است، اواروویت یا گارنت کروم‌دار به صورت بلورهای سبز سیر درخشان یافت می‌شود.
خانواده گارنت:گارنت‌در رنگهای مختلف وجود دارد و متداول ترین رنگ آن قرمز تیره است. نام دیگر گارنت لعل است. البته در حرفه جواهرسازی به سنگ اسپینل هم چون رنگ قرمز دارد، گاهی لعل گفته می‌شود.
گارنت کلمه ای لاتین و به معنای دانه‌های مُدوّر است. گارنت شفاف در جواهرسازی مورد استفاده قرار می گیرد و چند : نوع معروف و قابل استفاده آن در جواهرسازی عبارت اند از:
رنگهای گارنت جلوه و زیبایی خاصی دارند. این گوهر به دلیل تنوع رنگ و وجود معادن پراکنده در تمام دنیا به خصوص در کشورهای پرجمعیت (از جمله هندوستان، پاکستان و برزیل) و انواع خاصی از آن در کشورهای اروپایی در ساخت جواهرات بومی جایگاه خاصی دارد و به دلیل ارزانی برای تمام طبقات مردم قابل استفاده است. ناگفته نماند در بسیاری از همین کشورها در مورد این گوهر اعتقادات و باورهای خاصی وجود دارد. گفتنی است این گونه اعتقادات در مورد سنگها، به طور کلی جنبه نمادین دارد
synthetic gemstone:اصولاً گوهرها به خاطر رنگ، درخشش، شفافیت، سختی زیاد، کمیابی و یا پدیده‌های نوری مورد توجه انسان‌ها بوده‌اند. همین انگیزه‌ها باعث شده که امروزه در لابراتوارها گوهرهایی با ترکیبات شیمیایی برابر و خواص فیزیکی مشابه با گونه‌های طبیعی ساخته شود؛ و البته مصنوعی بودن این سنگها باید ذکر شود تا استفاده‌کننده گمراه نشود؛ برای مثال گفته شود یاقوت مصنوعی، زمرد مصنوعی و...؛ این شیوه ساخت راsynthetic gemstone گویند.
Imitation:به علاوه، گوهرهایی هم به نام بدلی ساخته می شوند که معمولاً موادی مثل شیشه و پلاستیک در آنها به کار رفته است. این بدل‌ها فقط رنگ، جلا و شفافیت جواهرات اصل را دارند و فاقد خواص فیزیکی و شیمیایی نوع اصل هستند. به این شیوه ساختimitationگویند.
---------------------------------------------------------
فرمول شیمیایی: سیلیکون SiO2
سیستم تبلور: تا دمای 573 درجه هگزاگونال است.
شکل بلورها: منشوری - بی پیرامیدال - پسودوکوبیک
اشکال ظاهری: بلوری - آگرگات دانه ای - توده ای
جلا: شیشه ای - چرب
رخ: ناقص - مطابق با سطح (1011)
شکستگی: صدفی - تراشه ای خشن
سختی:7
وزن مخصوص: 2.6
میزان شفافیت : شفاف - نیمه شفاف- غیرشفاف
رنگ : سیاه - خاکستری - قهوه ای - تیره - سبز- صورتی
رنگ اثر خط: سیاه
ژیزمان: فراوان ; در سنگهای ماگمایی اسیدی و پگماتیت های برزیل و روسیه یافت شده
پاراژنز: فلدسپات ها - میکاها - آمفیبول ها - پیروکسن ها
تشابه کانی شناسی: آپاتیت - پولوسیت - بریل - توپاز - فناکیت
منشا تشکیل: ماگمایی- پگماتیتی - هیدروترمال -دگرگونی - رگه های تیپ آلپی دگرسانی ها- رسوبی
سایر مشخصات: لومینسانس سبز کامل و کرم و نارنجی تاقرمز نشان می دهد.
کوارتز دارای ترکیب شیمیایی اکسید سیلیس Sio2 بوده که انواعی از آن را که به عنوان گوهر از آنها نام برده شده می توان به مجموعه های تقسیم کرد .
---------------------------------------------
سنگ خورشید (Sunstone)
ارتوکلاز (Orthoclase)
سنگ ماه (Moonstone)
آمازونیت (Amazonite)
لابرادوریت (Labradorit)
سختی: 5/6-6 موس
ساختمان شیمیایی: گروه سیلیکات آلومینو آلکالی به دو گروه سری‌های پلاژیوکلاز و سری‌های آلکالی‌فلدسپات تقسیم می‌گردد.
چگالی: 76/2-55/2
سری‌های پلاژیوکلاز (Plagioclase Series)
لابرادوریت (Labradorite)
بصورت رنگارنگ، رنگین‌کمانی همچنین به فرم سنگهای شفافی به رنگ زرد، نارنجی، قرمز و سبز دیده می‌شود.
سان‌استون (Sunstone)
در آن پولک‌های زرینی از اینکلوژنهای هماتیت دیده می‌شود.
پریستریت (Peristerite)
به‌صورت رنگین‌کمانی از رنگهای آبی تا سفید مشاهده می‌گردد.
سری‌های آلکالی فلدسپات
ارتوکلاز
به‌رنگ زرد کم رنگ تا قرمز گوشتی دیده می‌شود.
آمازونیت (Amazonite)
به رنگ سبز متمایل به زرد تا آبی متمایل به سبز دیده می‌شود
سنگ مروارید نما (Moonstone)
اغلب بی رنگ و گاهی به رنگ سفید متمایل به زرد و قرمز متمایل به خاکستری- آبی مشاهده می‌شود.
==============
تکتیت (Tektite)
ابسیدین یا شیشه ولکانیکی یا سنگ آتشفشانی، سنگ غنی از سیلیکاتی است که که به سرعت سرد شده است. اگرچه این سنگ ترکیب شیمیایی دقیقی ندارد اما سنگی است که بیش از 70 درصد سیلیس دارد. بشر در دوران سنگ از ابسیدین تراش داده شده به عنوان ابزار استفاده می کرده است و امروزه از آن به عنوان ماده خام صنایع استفاده می کند.
-----------
جواهرات آلی
کهربا (Amber)
کهربای سیاه (Jet)
عاج (Ivory)
مرجان (Coral)
صدف لاک پشت (Tortoise shell)
صدف (Shell)
مروارید (Pearl)
=====
الماس و گوهرها
این دسته از سنگها در گروه خاصی جای نمی گیرند در نتیجه تمامی آنها با عنوان الماس و گوهرهای دیگر نام برده شده اند.
الماس (Diamond)، تورمالین (Tourmaline)
توپاز (Topaz)، پریدوت (Peridote)، زیرکن (Zircon)، کریزوبریل (Crysoberyl)، اسپینل (Spinel)، فیروزه (Torquise)، یشم(Jadeite)
نفریت (Nepherit)، سنگ لاجورد (Lapis lazuli)، آندالوزیت (Andalusite)، آپاتیت (Apatite)، آزوریت (Azurite)، بنیتوئیت (Benitoite)، دیوپسید (Diopside)، انستاتیت (Enstatite)، فیبرولیت (Fibrolite)، فلوریت (Flurite)، ایولیت (Iolite)، کورنروپین (Kurneropine)، مالاکیت (Malackite)رودوکروسیت (Rhodocrosite)، رودونیت (Rhodonite)، اسکاپولیت (Scapolite)سرپانتین (Serpentine)، سین هالیت (Sinehalite)، سودالیت (Sodalite)، اسفن (Sphene)، اسپودومن (Spudomene)، تافئیت (Taaffeite)، زوئیسیت (Zoisite)، دیوپتاز (Dioptaz)
مقالات مشابه کانی ها:
برند موفق جواهرات، سنگ های قیمتی و اجناس لوکس
تاثیر گوهرها،سنگهای قیمتی و جواهرات
خواص درمانی عجیب جواهرات و سنگ ها
تاریخ سنگ درمانی و گوهر درمانی
خواص عجیب درمانی سنگهای قیمتی و گوهرها
خواص درمانی روانی سنگهای قیمتی و گوهرها
کاربرد گوهرها و کانی ها در زندگی
سنگ های قیمتی و کانی های دگرگونی
بررسی کانی و سنگ های قیمتی
کانی ماده‌ی طبیعی، غیرآلی، بلوری و جامد است که در ترکیب سنگهای پوسته‌ی زمین یافت می‌شود. برخی کانی‌ها از یک عنصر خالص و بسیاری از آنها از دو یا چند عنصر درست شده‌اند. در هر صورت، کانی‌ها ترکیب شیمیایی معینی دارند.
واژه‌ی کانی از واژه‌ی فارسی کان گرفته شده است که در زبان عربی به آن معدن گفته می‌شود. بنابراین، کانی به ماده‌ای گفته می‌شود که به طور طبیعی از معدن(کان) به دست می‌آید و معدن بخشی از پوسته‌ای زمین است که در آن‌جا به اندازه‌ی چشم‌گیری، کانی یافت می‌شود. موادی مانند شیشه، چینی، آلیاژ‌های گوناگون، که انسان آنها را ساخته است، و موادی مانند مروارید صدف، استخوان، عاج و بسیاری دیگر، که جان‌داران می‌سازند، کانی نیستند.
ویژگی‌های کانی‌ها
کانی‌ها چیزهای همگنی هستند؛ یعنی، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی همه‌ی ذره‌های سازنده‌ی آنها، یکسان است. برای مثال، اگر یک قطعه هالیت(نمک خوراکی) را به ذره‌های بسیار کوچکی بشکنیم، همه‌ی ذره‌های به دست آمده، مزه‌ی شوری دارند، به سادگی در آب حل می شوند و دیگر ویژگی‌های نمک را نشان می‌دهند.
کانی‌ها مواد بلوری و جامدی هستند؛ یعنی، ذره‌های سازنده‌ی آنها بر اساس نظم و قانون معینی کنار هم قرار گرفته‌اند؛ به نحوی که، همه‌ی سطح‌های بیرونی یک کانی، صاف است. شکل بلوری و منظم کانی‌ها از آرایش اتم‌ها و مولکول‌های درونی آنها ناشی می‌شود.
هر کانی ترکیب شیمیایی ثابتی دارد. برای مثال، پیریت همیشه FeS2 و کلسیت CaCO3 همواره است. البته، در برخیکانی‌ها ممکن است نسبت برخی عنصرها تغییر کند. برای مثال، در کانی الوین( FeMgSiO4 ) ممکن است درصد آهن و منیزیم از بلوری به بلوری دیگر، از صفر تا صد درصد تغییر کند.
برخی کانی‌ها، مانند طلا، از یک عنصر درست شده‌اند. البته، طلا کم‌تر به صورت خالص یافت می‌شود. بلورهای مکعبی و زرد رنگ طلا، اگر با نقره همراه باشند، روشن‌تر و اگر با مس همراه باشند، قرمزتر به نظر می‌رسند. بسیار از کانی‌ها از دو یا چند عنصر متفاوت هستند که با هم مخلوط شده و ماده‌ی مرکبی به وجود آورده‌اند. برای مثال، فراوان‌ترین کانی، یعنی کوارتز، ترکیبی از سیلیسیم و اکسیژن است.
شکل‌گیری کانی‌ها
کانی‌ها از پیوندهای گوناگون بین اتم‌های عنصرها به وجود می‌آیند. تا کنون 92 عنصر در طبیعت شناسایی شده است. از بین این 92 عنصر طبیعی، 8 عنصر اکسیژن، سیلیسیوم، آلومینیوم، آهن، کلسیم، سدیم، پتاسیم، و منیزیم، حدود 5/98 درصد کانی‌ها را می‌سازند. از ترکیب‌شدن این عنصرها با هم، کانی‌ها گوناگونی به وجود می‌آید. برای مثال، از ترکیب شدن اکسیژن با سیلیسیوم، اکسید سیلیسیوم SiO2 (کوارتز) و از ترکیب‌شدن اکسیژن، سیلیسیوم، منیزیم و آهن، الوین(FeMgSiO4 ) به دست می‌آید.
کانی‌ها علاوه بر این که از نظر ترکیب شیمیایی با هم تفاوت دارند، از نظر شکل ظاهری، رنگ، اندازه و دیگر ویژگی‌ها نیز تفاوت‌های زیادی با هم دارند. این تفاوت‌ها از چگونگی شکل‌گیری آنها برمی‌خیزد. برخی کانی‌ها از سرد شدن ماده‌ی مذاب به دست می‌آیند. همه‌ی کانیهای سنگهای آذرین، مانند کوارتز، فلدسپات، میکا و الوین، این گونه به وجود می‌آیند.
برخی دیگر از کانی‌ها از سرد شدن بخار در سطح سنگها یا شکاف‌های موجود در آنها به وجود می‌آیند. سرد شدن گاز گوگرد در قله‌های آتشفشانی دماوند و تفتان، نمونه‌ای از این فرایند است. کانی‌ها دیگری از بخار شدن محلول‌هایی به وجود می‌ایند که به اندازه‌ی اشباع رسیده‌اند. برای مثال، از بخار شدن آرام دریاچه‌های مرکزی ایران، نمک و گچ به دست می‌آید.
برخی کانی‌ها از واکنش‌های شیمیایی یون‌ها در آب به وجود می‌آیند. برای مثال، در دریاهای گرم، یون کلسیم(+2 Ca) با یون کربنات(+CO32)ترکیب می‌شود و کانی کلسیت(CaCO3) ته‌نشین می‌شود. برخی کانی‌ها نیز پیامد تخریب شیمیاییکانی‌ها دیگر هستند. برای مثال، از تجزیه‌ی شیمیایی فلدسپات‌ها، کانیهای رستی(کانیهای تشکیل‌دهنده‌ی خاک) به وجود می‌آیند.
شناسایی کانی‌ها
زمین‌شناسان برای شناسایی کانی‌ها از روش‌های گوناگونی، مانند رنگ شعله، طیف نوری، میکروسکوپ‌های پلاریزان، میکروسکوپ الکترونی و پرتو ایکس، بهره می‌گیرند.
رنگ‌شعله. در این روش تکه‌ای از کانی یا پودر آن را روی شعله نگه می‌دارند و با دستگاهی به آن می‌دمند. با تغییر رنگی که در شعله پدید می‌آید، می‌توان برخی از کانی‌ها را شناسایی کرد. سدیم رنگ زرد، پتاسیم رنگ نارنجی، منیزیم رنگ قرمز، کلسیم رنگ نارنجی، باریم رنگ سبز مایل به زرد و مس رنگ سبز درخشان، به وجود می‌آورد.
طیف نور. در این روش مقدار اندکی از یک کانی را در دستگاهی، که با جرقه‌ی الکتریکی و در فشار زیاد کار میکند، قرار می‌دهند تا کانی بخار شود. در این حالت، اتم‌های عنصرهای سازنده‌ی کانی، طول موج ویژه‌ای تولید می‌کنند که پس از عکس‌برداری می‌توان با کمک آنها به عنصرهای سازنده‌ی کانی پی برد.
میکروسکوپ پلاریزان. در این روش، ضخامت یک قطعه سنگ را که دارای کانیهای گوناگون است، به اندازه‌ای کم می‌کنند تا شفاف شود و نور از آن بگذرد. سپس آن را زیر میکروسکوپ پلاریزان بررسی می‌کنند. اکنون از روی شکل ظاهری، نوع شکستگی، ضریب شکست نور، رنگ و دیگر ویژگی‌ها، کانی را شناسایی می‌کنند.
میکروسکوپ الکترونی. لایه‌ی نازکی از کانی را با این میکروسکوپ مطالعه می‌کننند. باریکه‌ی الکترونی به کانیبرخورد میکند و بخشی از آن به کانی جذب می‌شود که سایه‌ای از کانی روی صفحه‌ی ویژه‌ای به وجود می‌آورد. بررسی این سایه از نظر شکل ظاهری، شکستگی‌ها و ساختمان درونی کانی‌ها، به شناسایی کانی می‌انجامد.
پرتو ایکس. این روش در شناسایی کانی‌ها، به‌ویژه کانی‌هایی که ترکیب شیمیایی مشابهی دارند، بسیار کارآمد است. پرتوهای ایکس را به بلور کانی می‌تابانند. بخشی از این پرتوها از کانی می‌گذرد و بخشی پس از برخورد با ذره‌هایی که در گوشه‌های شبکه‌ی بلور کانی قرار دارند، بازتاب می‌یابد. با برسی عکس به دست آمده از اثر این پرتوها بر فیلم عکاسی، می‌توان کانی مورد نظر را شناسایی کرد.
شناسایی کانیهای آشنا
به کمک ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی کانی‌ها، می‌تـوان به روش‌های ساده‌تری برخی از کانیهای بسیار شناخته شده را شناسایی کرد.
شکل بلور. اندازه‌ی بلورها ممکن است بسیار بزرگ یا بسیار کوچک باشد. در حالی که وزن کانی بریل ممکن است تا 200 تن هم برسید، برخی کانی‌ها تنها با پرتوهای ایکس دیده می‌شوند. شکل کانی‌ها نیز بسیار گوناگون است. با وجود این، زاویه‌های بین سطح‌های مشابه در همه‌ی بلورهای یک کانی همواره یکسان است. برای مثال، بلور نمک، چه بزرگ و چه کوچک، همواره مکعبی شکل است و بین سطح‌های خود، زاویه 90 درجه دارد.
سختی. دانشمند اتریشی به نام فردریش موهس(1839-1773) مقیاسی برای درجه‌ی سختی کانی‌ها وضع کرد. مقیاس او از درجه‌ی یک برای تالک(نرم‌ترین کانی) تا درجه‌ی 10 برای الماس (سخت‌ترین کانی) است. بر اساس این مقیاس، سختی ناخن انسان، 5/2، سکه‌ی مسی 5/3 و چاقوی فولادی قلم‌تراش، 5/5 است. اکنون با توجه با این که در اثر کشیدن این چیزها بر سطح کانی، در آن خراش ایجاد می‌شود یا نه، سختی کانی را اندازه می‌گیرند و با توجه با سختی، کانی را شناسایی می‌کنند.
رَخ(کلیواژ). رخ به شکستگی کانی‌ها در راستای سطح صاف، پس از وارد شدن ضربه‌ای شدید، مانند ضربه‌ی چکش، گفته می‌شود. میکا در یک جهت می‌شکند و ورقه ورقه می شود؛ کوارتز خورد می‌شود؛ نمک خوراکی رخ سه جهتی قائم و کلسیت رخ سه جهتی غیر قائم دارد.
رنگ. برخی کانی‌ها همیشه به یک رنگ دیده می‌شوند. برای مثال، طلا همواره زرد، مالاکیت، گرافیت همیشه سیاه و مالاکیت به رنگ سبز فیروزه‌ای است. رنگ را باید در سحی که به تازگی شکسته شده است، مشاهده کرد. زیرا هوازدگی رنگ سطح رویی را تغییر می‌دهد.
اثر بر چینی بدون لعاب. در این روش کانی را بر چینی بدون لعاب( پشت نعلبکی بخشی که لعاب ندارد) می‌کشند تا لایه‌ی نازکی از آن بر سطح چینی بماند. کانیهای نافلزی اثر بیرنگ یا به رنگ روشن دارند و کانیهای فلزی رنگهای تیره‌تری پدید می‌آورند. برای مثال، کانی زرد رنگ پیریت، رنگ سیاه برجای می‌گذارد و اثر هماتیت، که بیشتر به رنگ خاکستری و ساه است، قرمز قهوه‌ای دیده می‌شود.
جلا. جلو یا درخشندگی سطح کانی نیز در شناسایی آن سودمند است. کانیهای فلزی نور را به‌خوبی بازمی‌تابانند و به اصطلاح جلای فلزی دارند. هالیت و کوارتز، جلای شیشه‌ای و اوپال و اسفالریت، جلای صمغی دارند.
چگالی(جرم‌حجمی). برای به دست آوردن چگالی کانی‌ها، جرم آنها را با ترازو و حجم را با استوانه‌ی درجه‌بندی شده دارای آب، اندازه می‌گیرند تا با تقسیم کردن جرم بر حجم، چگالی کانی به دست آید. چگالی بیشتر کانی های سیلیکاتی، که بخشی زیادی از پوسته‌ی زمین را می‌سازند، حدود 5/2 تا 5/3 گرم بر سانتی‌متر مکعب است. کانی‌هایی که در ساختمان خود عنصرهای سنگینی مانند سرب و باریوم دارند، دارای چگالی بالایی هستند. برای مثال، چگالی گالن(PbS)، حدود 5/7 گرم بر سانتی‌متر مکعب است.
نام‌گذاری کانی‌ها
بیشتر کانی‌ها نامهای کهنی دارند و اثر واژگان یونانی و رومی را بر خود دارند. برخی کانی‌ها نیز به نام کاشفشان یا برای سپاس‌گذاری از کوشش‌های دانشمندان بزرگ نام‌گذاری شده‌اند. به‌طور کلی نام کانی‌ها به روش‌های زیر برگزیده شده است:
1. نام برخی کانی‌ها بسیار کهن است و هنوز دلیل نامیده شدن به چنین نام‌هایی را به‌درستی نمی‌دانیم؛ مانند کوارتز.
2. نام برخی از کانی‌ها از نام کاشفشان گرفته شده است؛ مانندکوولیت از کوولی، کانی‌شناس ایتالیایی.
3. نام برخی کانی‌ها از نام جایی گرفته شده که نخستین‌بار در آن‌جا پیدا شده‌اند؛ مانند آرگونیت از آرگون در اسپانیا.
4. برخی کانی‌ها نامهای افسانه‌ای دارند؛ مانند مارتیت از مارس(خدای جنگ).
5. نام برخی کانی‌ها از ترکیب شیمیایی آنها گرفته شده است؛ مانند سیدریت از سیدروس به معنای آهن.
6. نام برخی از کانی‌ها از ویژگی‌های فیزیکی آنها گرفته شده است؛ مانند باریت از باروس به معنای سنگین.
7. نام برخی از کانی‌ها از نوع کاربرد آن ها گرفته شده است؛ مانند نفریت از نفرون کلیه‌ها، زیرا این کانی برای درمان آسیب‌ها کلیه سودمند است.
8. نام برخی از کانی‌ها از رنگ آنها گرفته شده است؛ مانند الوین به معنای کانی سبز زیتونی.
9. برخی کانی‌ها نام محلی دارندکه جنبه‌ی جهانی پیدا کرده است؛ مانند کرندوم و سافیر که نام هندی این کانی‌هاست.
کانی‌هایی با نامهای ایرانی
1. بیرونیت( Birunite ): سیلیکات کلسیم و کربنات کلسیم آب‌دار
این کانی در سال 1957 میلادی کشف و به افتخار دانشمند ایرانی، ابوریحان بیرونی نام‌گذاری شد تا بزرگ‌داشتی بر پژوهش‌های وی درباره‌ی کانی‌ها و سنگها باشد.
2. آویسنیت( Avicennite ): اکسید تالیوم و آهن
این کانی در سال 1958 میلادی کشف شد و به افتخار دانشمندایرانی، ابن سینا، نام گذاری شد. ابن سینا نخستین طبقه‌بندیکانی‌ها را در کتاب شفا آورده است.
3. تالمسیت( Talmessite ): آرسنات آب‌دار کلسیم، منیزیم و باریوم)
این کانی را باریان و هرپن در سال 1960 در معدن قدیمی تالمسی در کنار دهی به همین نام در انارک یزد کشف کردند و نام این معدن را بر آن گذاشتند. این کانی ویژگی فاوئورسان دارد و رنگ آن بیرنگ تا سبز می‌شود.
4. ایرانیت( Iranite ): کرومات سرب آب‌دار
این کانی را باریان و هرپن در سال 1963 در یکی از معدن‌های قدیمی سه‌برز در شمال غربی انارک کشف کردند و نام ایرانیت را بر آن نهادند. این کانی زرد زعفرانی و دارای جلای شیشه‌ای، در پیرامون نایبندان نیز یافت می‌شود.
5. خونیت( Khuniite ): کرومات سرب، روی و مس
این کانی را ادیب و اتمان در سال 1970 میلادی در معدن قدیمی خونی در شمال انارک کشف کردند. این کانی به کانیایرانیت شباهت زیادی دارد، اما رنگ زرد آن به قهوه‌ای گرایش دارد.
6. انارکیت( Anarakite ): کلرید بازی روی و مس
این کانی را ادیب و اتمان در سال 1972 در انارک کشف کردند و نام همین بخش را بر این کانی سبز رنگ نهادند.
7. خادمیت( Khademite ): سولفات بازی و آب‌دار آلومینیوم
این کانی را باریان، برتلون و صدرزاده در ساغند یزد کشف کردند و به افتخار نصرالله خادم، ریاست آن زمان سازمان زمین‌شناسی ایران، نام‌گذاری کردند.
طبقه‌بندی کانی‌ها
طبقه‌بندی کانی‌ها ممکن است برپایه‌ی چگونگی شکل‌گیری آنها انجام شود. بر این اساس، آنها را به کانیهای ماگمایی، رسوبی و دگرگونی طبقه‌بندی می‌کنند. روش دیگر برای طبقه‌بندی کانی‌ها، توجه به ترکیب شیمیایی آن‌هاست که در این‌جا مورد توجه است.
1. سلیکات‌ها: از ترکیب شدن سیلیسوم، اکسیژن و یک یا چند فلز به دست می‌آیند. به دو دسته‌ی سیلیکات‌های تیره(دارای آهن و منیزیم) و سیلیکات‌های روشن(بدون آهن و منیزیم) تقسیم می‌شود. الوین، پیروکسین، آمفیبول، میکای سیاه، تورمالین، تالک، سرپانتین و آزبست، نمونه‌هایی از دسته‌ی نخست، کوارتز، فلدسپات، میکای سفید و کائولینیت، نمونه‌هایی از دسته‌ی دوم هستند.
2. سولفات‌ها: از ترکیب شدن اکسیژن، گوگرد و یک یا چند فلز به دست می‌آیند. حدود 150 کانی از این گونه وجود دارد که انیدریت، ژیپس، باریت و آلونیت از آنها هستند.
3. کربنات‌ها: از حل شدن دی‌اکسیدکربن در آب باران، اسیدکربنیک به دست می‌آید و این اسد یون بی‌کربنات را به وجود می‌آیورد. از ترکیب شدن این یون با یون‌ها مثبت فلزی، حدود 70 گونه کانی کربناتی به وجود آمده است. کلسیت، دولومیت، منیزیت، سیدریت، اسمیت سونیت، سروزیت و مالاکیت از آنها هستند.
4. فسفات‌ها: از ترکیب شدن فسفر، اکسیژن و یک یا چند فلز به دست می‌آیند. آپاتیت و فیروزه نمونه‌هایی از این دسته هستند.
5. هالیدها: ترکیب‌های گوناگونی از هالوژن‌ها، یعنی کلر، فلئور، برم و ید با یک فلز هستند. هالیت، سیلویت و فلئوریت از این دسته‌اند.
6. سولفیدها: ترکیبی از گوگرد با یک فلز هستند. بیش از 200 نوع سولفید در طبیعت پیدا شده که گالن، پیریت، اسفالریت وکالکوسیت از آنها هستند.
7. اکسیدها: از ترکیب شدن اکسیژن با یک فلز به دست می‌آیند. یخ، هماتیت، مانیتیت، لیمونیت و کورندوم از این دسته‌اند.
8. عنصرها: از بین همه‌ی عنصرهایی که در زیمن پیدا می‌شود، فقط حدود 20 عنصر به صورت خالص می‌تواند سازنده ی کانی باشند. طلا، نقره، مس، کربن و گوگرد از این دسته‌اند.
مقالات مشابه کانی ها:
کاربرد گوهرها و کانی ها در زندگی
سنگ های قیمتی و کانی های دگرگونی
تاریخچۀ سنگ های قیمتی و کانی ها
سنگ فیروزه گوهری زیبا
مقالات مشابه فیروزه :
خواص درمانی فیروزه ، انگشتر فیروزه
خواص سنگهای قیمتی و نگین انگشتر , جواهر, عقیق ,فیروزه ,حدید ,شرف شمس
سنگهای تزئینی و گوهرهای زیبا، انواع فیروزه
فیروزه سنگ مقدس و گوهر خوشبختی
سنگ قیمتی فیروزه نیشابور گوهری بی همتا
خواص درمانی و شفابخشی سنگ فیروزه
معرفی فیروزه ایرانی ( نیشابوری )
خواص روحی و روانی انگشتر فیروزه
کاربرد گوهر و کانی ها در مواد آرایشی و زندگی
کاربرد گوهر و کانی ها در مواد آرایشی و زندگی
کائولن
کائولن یک کانی رسی است که به مواد آرایشی اضافه می شود تا رطوبت را جذب کند .
کائولن می تواندپوشش خوبی روی پوست بوجود آوردو در مقابل مواد چرب و کرم ها مقاوم است.
کائولن
و یک کانی دیگر به نام ”بنتونیت“ ، مواد پایه و اصلی ماسک های آرایشی
هستند و البته گاهی نیز به عنوان پاک کننده آرایشی مورد استفاده قرار می
گیرند .
کائولن وسایر کانی های رسی ، به عنوان پر کننده ی محصولات گوناگون نیز کاربرد دارند.
”پودر کلسیت “ ، یا کربنات کلسیم جذب کننده رطوبت است و به همین دلیل
کلسیت و” دولومیت “ به پودرهای آرایشی اضافه می شوند تا قابلیت جذب رطوبت آنها را افزایش دهند.
وقتی
سخن از مواد آرایشی است ، موضوعی که نقش اصلی را بازی می کند ، رنگ آنها
است .کانی ها به چشم ها ، گونه ها ، لب ها و ناخن ها ، رنگ می بخشد.
میکا
میکا
، نوعی کانی است که از آن به طور گسترده در سایه ی چشم ، پودرهای آرایشی،
روژلب و براق کننده ی ناخن استفاده می شود تا به آنها درخشندگی و جلای
مروارید گونه بدهد.
میکا در مقابل اشعه ی ماورا بنفش، نور، گرما ،
هوا و مواد شیمیایی مقاوم است و موجب چسبیده شدن مواد آرایشی به پوست می
شود که در این خاصیت مثل تالک عمل میکند.
همچنین مانند تالک خاصیت
لغزندگی داردو می تواندبه جای تالک در مواد آرایشی کاربرد داشته باشد.
هنگامی که با لایه ای از اکسید آهن پوشش داده شود ورقه های فلسی شکل آن مثل
طلا می درخشد.
اکسید آهن
یکی از مهمترین کانی های رنگی ،
اکسید آهن است که از زمان کلئوپاترا در مصر باستان به شکل گل اخرای قرمز
به عنوان سرخواب از آن استفاده می شده است . امروز اکسید آهن برای ایجاد
رنگ های قرمز ، نارنجی ، زرد ، قهوه ای و مشکی در مواد آرایشی بکار می رود .
سایر کانی ها و کاربرد هایشان
”
اکسید های کروم “ معمولا برای رنگ سبز و ” منگنز “ بنفش برای رنگ های
ارغوانی ، زرشکی و ” سنگ لاجورد “ ممکن است .برای رنگ آبی (لاجوردی) در
مواد آرایشی مورد استفاده قرار گیرند . برای بدست آوردن رنگ آبی سیر و رنگ
صورتی ، از مخلوط کائولن ، خاکستر ، سودا ، سولفور و ذغال سنگ استفاده می
شود .
”طلا “ به عنوان رنگ دانه ، همواره در طول تاریخ مورد توجه
بوده است ؛ چنانچه مصریان قدیم از طلا برای رنگ کردن پوست و موی خود بهره
می گرفتند .
از این کانی هنوز هم در پودر ها و لوازم آرایشی استفاده می کنند تا ظاهر براق و درخشنده ی طلا به پوست بدهد .
همانطور
که یک هنرمند نقاش سعی دارد در آغاز کار ، به یک پرده ی نقاشی خود رنگی
سفید ، روشن و درخشنده ببخشد ، این روشنی را ،” روتیل“ یا ”دی اکسید
تیتانیوم “ به لوازم آرایشی می دهد و آنها را تا حدود روشن و مات می کند .
دی اکسید تیتانیوم به عنوان محافظ ضد آفتاب عمل می کند و مثل تالک و اکسید
آهن و طلا ، قرنها کاربرد داشته است .
در هر ماده آرایشی مثل سایه روژگونه براق کننده ناخن لوسیون روژلب و پودر های آرایشی پیدا می شود .
کانی ها راه خودشان را به محصولات بهداشتی نیز که هر روز مورد استفاده قرار می گیرند پیدا کرده اند .
نمک یکی از کانی هایی است که در درمان بیماریهای پوستی موثر است و به صورت ماده افزودنی به صابون از آن استفاده می شود.
فلوئوریت به صورت فلوراید در خمیر دندانها و آب آشامیدنی از پوسیدگی دندان پیشگیری می کنند .
کربنات کلسیم (کلسیت) و جوش شیرین (ناهکولیت) به علت دانه بندی ریز به عنوان ساینده دندانها در خمیر دندانها به کار می روند .
مخلوط براکس و موم زنبور در کرم های پاک کننده به عنوان معلق کننده چربی ها (امولسیون کننده ) در آب مورد استفاده قرار گیرند .
اسید بوریک به عنوان ماده ضد عفونی کننده به پودر های آرایشی افزوده می شود .
مقالات مشابه کانی ها:
سنگ های قیمتی و کانی های دگرگونی
تاریخچۀ سنگ های قیمتی و کانی ها